انقلاب رنگین یا مخملی باز خوانی اجمالی فتنه 88

فتنه 88 صحنه هشت ماه رویارویی گروه‌های معاند نظام با عناصر وفادار به انقلاب اسلامی بود

که با هتک حرمت به عاشورای اباعبدالله (ع) به اوج رسید، اما ملت با خلق حماسه ماندگار 9 دی

میخ محکمی بر تابوت فتنه‌گران و معاندان نظام کوبید.

  ما مردمی صبور داریم که این صبوری را در طول سالیان سال به اثبات رسانده‌اند؛ دوران رژیم

 

 

منحوس شاهنشاهی و مبارزات علیه آن، پیروزی انقلاب اسلامی با همه فراز و نشیب‌هایش،

دوران هشت ساله دفاع مقدس با همه خسارات مالی و جانی و تحریم‌های 30 ساله، همه از

صبوری و استواری این ملت حکایت می‌کند.
خرداد 88 فرا رسید؛ انتخابات ریاست جمهوری با مشارکت 85 درصدی مردم برگزار شد و ملت

 

یکبار دیگر وفاداری خود را به نظام جمهوری اسلامی نشان دادند. اما انگار گروهی که کینه و عداوت 30

ساله با نظام، مردم و در رأس آن با ولایت فقیه داشتند به دنبال بهانه می‌گشتند. اینان رسیدگی

به اعتراضات‌ خود را نسبت به نتایج انتخابات علی‌رغم وجود همه راه‌های قانونی، از راه‌های غیر

قانونی و غیر مشروع برگزیدند.
جریان فتنه و عوامل داخلی‌اش، گروه‌های انحرافی مانند فرقه ضاله بهایت، تصوف، سلطنت‌طلبان

و منافقین و خلاصه همه کسانی که در طول 30 سال از عمر پربرکت انقلاب اسلامی سیلی‌های محکمی

از نظام خورده بودند وارد کارزار شده و علی‌رغم آنکه رهبری معظم انقلاب همه آنها را به سعه‌صدر

و پیگیری مطالبات و اعتراضات خود از راه قانونی فراخواندند، اما آْنها دنبال بهانه‌ دیگری بودند.

 

آنها تنها راهی که برای دست یافتن به خواسته‌های نامشروع خود می‌دانستند برهم زدن نظم

عمومی و اغتشاش بود و مردم نیز هشت ماه همچون هشت سال دفاع مقدس در برابر جریان‌های معاند نظام به خوبی ایستادند.

جریان فتنه و تاکتیک‌های اجرایی آن بعد از انتخابات را می‌توان این چنین تعریف کرد:

1- انجام عملیات روانی گسترده، القای شبهه در عدم سلامت انتخابات

2- تلاش در جهت تضعیف جایگاه ولایت فقیه و عدم فصل‌الخطاب بودن مقام معظم رهبری

3- اردو کشی خیابانی قبل و بعد از انتخابات

4- همسویی با طراحان بیگانگان و ترویج نافرمانی مدنی

5-  صدور بیانیه‌های تحریک آمیز

6- شبیه سازی رفتارهای انقلاب اسلامی درسال 57

7-تخریب اعتماد مردم به رسانه‌های داخلی و سوق دادن به رسانه‌های بیگانه

8- تحریک و جریحه‌دار کردن احساسات مذهبی و ملی مردم

به بیانی موجزتر یک بسیج همگانی و همه جانبه برای براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران

تعقیب می‌شد و جنبش سبز گزینه‌ای بود که با بهره‌گیری از شورش هویت‌ها و گفتمان‌های حذف

 

و طرد شده شامل تمامی معاندان داخل و خارج که سعی در به راه انداختن یک انقلاب تمام عیار سیاسی

و اجتماعی مطابق با الگوهای غیر اسلامی و غربی داشتند، انتخاب شد.

جنبش موسوم به سبز به عنوان تفکری که راهبرد اساسی آن بر استفاده از گروه‌های سلطنت‌‌طلبان،

منافقین، بهائیان و... تأ‌کید دارد با توجه به ملاحظات فرهنگی، قومی، زبانی، جنسی‌، دینی و سیاسی

تفکری اینچنینی را به منشور جنبش سبز تبدیل کرد و سردمداران این جنبش از آن به‌عنوان نماد وحدت‌بخشی

تمام گروه‌های معاند و برانداز قومی، ملی و قبیله‌ای علیه نظام استفاده کردند.

فتنه‌گران اموال عمومی را آتش زدند،‌ امنیت‌ مردم را در لابه‌لای اقدامات هتاکانه خود به خطر انداختند، مسجد

آتش زدند و به پایگاه بسیج حمله کردند و خلاصه اینکه هرچه خواستند انجام دادند و اقداماتشان را خوراکی

 

برای رسانه‌های معاند غربی قرار دادند. اما ملت ما باز هم صبوری کرد و فکر کرد آنها باید روز قدس را ببینند و

نمازجمعه میلیونی‌ پشت سر رهبر عزیز را نظاره کنند اما انگار چشم‌هایشان تیره و تار و بر روی حقیقت بسته شده بود.

قصه ادامه یافت تا اینکه به روز عاشورا رسید و هتاکان، حرمت عزاداران اباعبدالله (ع) را هم نگه‌ نداشته و

شمشیر از رو بستند و ولایت را نشانه گرفتند و با کف و سوت و هلهله عاشورای سرخ سید و سالار شهیدان

را که میراث بیش از 1400 ساله اسلام است، به سخره گرفتند و پرچم عزای حسین(ع) را به آتش کشیدند.

این حرکت و بی‌حرمتی دیگر با هیچ چیزی قابل معامله نبود. اما انگار تاریخ می‌خواست تکرار شود اما با شکل و

 محتوایی جدید! فتنه‌گران همان پیاده‌ نظام لشکر عمرسعد بودند که بعد از 1400 سال هدفشان از بین بردن فرهنگ متعالی عاشورا بود.

9دی فرارسید و مردم با اقتدا به ولی فقیه زمان خود پرچم‌های به زمین افتاده سالار عاشوراییان

را با صلابت و اتحاد به دست گرفتند و زن و مرد، کودک و نوجوان و جوان، کارگر و کارمند و خلاصه همه

مردم سرریز خشم خود را از نااهلان و نامحرمان نظام جمهوری اسلامی با بصیرت تمام در خیابان‌ها به

نمایش گذاشتند و اینگونه پرونده هشت ماه اغتشاش و آشوب معاندان و قسم‌خوردگان علیه نظام را

پیچیدند و این فتنه بزرگ با همه خسارت‌ها وآسیب‌هایی که به مردم و نظام وارد کرد، ثمره زیبایی به

همراه داشت که همان «بصیرت»‌ است.

 

بصیرتی مثال زدنی که فقط مردمی آن را دریافتند که فتنه 88 را از سر گذراندند و نظام خود را تا سال‌های سال ب

رای مواجه‌ با فتنه‌های بزرگتری که در راه انقلابشان ایجاد خواهد شد، بیمه کردند.

  الهم الصل علی محمد و ال محمد

محقق و نویسنده:کیوان گیتی نژاد (حیدری)

زیر نقاب شیطان(نقدی برعرفان حلقه)

  چند صباحی است که در شهر و کشورمان صحبت از برگزاری مخفی کلاسهای عرفانی می شود که مدعی شفا بخشیدن بیماران صعب العلاج ، ناعلاج و مادر زاد است. محمد علی طاهری بنیانگذار عرفان حلقه یا کیهانی ، این عرفان را برگرفته از عرفان کهن ایران می داند و حتی زنده کردن مردگان و شفا بخشیدن بیماران ناعلاج توسط حضرت عیسی مسیح(علی نبینا) را از طریق همین نیرو (شعور کیهانی) می داند.

عرفان کیهانیبرخی مدعیان جدید و روشنفکر عرفان ، برای تحت تأثیر قرار دادن مخاطبان ، سعی در القای ادعاهای به ظاهر علمی می کنند ؛‌ مانند انرژی درمانی ،‌فرا درمانی ، کیهان درمانی.بنیانگذار عرفان کیهانی یا حلقه فردی به نام محمدعلی طاهری است. در مورد سطح سواد این فرد اطلاعاتی ارائه نمی شود ولی در کلاسهای عرفان حلقه او را گاهاً استاد ، مهندس یا دکتر خطاب می کنند.محمد علی طاهری ، بنیانگذار این عرفان ، مدعی است که شعور کیهانی عبارتست از مقوله ای که انسان می تواند با ارتباط مستقیم با خداوند ، صاحب لایه محافظی می شود که با استفاده از این لایه ، افراد بیمار را درمان کند.

· منشأ عرفان کیهانی
عرفان کیهانی بنابر گفته محمد علی طاهری « برگرفته از عرفان این مرز و بوم (ایران) است. اساس این عرفان بر اتصال به حلقه های متعدد (شبکه شعور کیهانی) استوار است و همه سیر و سلوک آن از طریق اتصال به این حلقه صورت می گیرد.»با نگاهی بر تناریخ عرفان ایران و اسلام و تطبیق آن با عقاید و افکار عرفان کیهانی ، می توان فهمید که منظور آقای طاهری از عرفان این مرز و بوم همان تصوف است. مانند تقسیم دین به شریعت و طریقت که هم اعتقاد تصوف است و هم آقای محمدعلی طاهری.فلذا نمی توان عارفان بزرگی مانند: سید علی قاضی ، ملا حسینقلی همدانی را از صوفیان دانست زیرا آنها با توجه به نصوص دینی به بُعد اسلام اصیل پی بردند و جریان تصوف از راه عرفانی این بزرگواران متمایز است.

· اساس افکار عرفان حلقهبه طور خلاصه ، عرفان حلقه همانطور که بنیانگذارش (طاهری) اقرار کرده است برگرفته از اندیشه های تصوف است. و ما می دانیم که عوامل پیدایش تصوف در اسلام عبارت است از افکار و مذاهب هندی و بودایی ( در عرفان کیهانی هنگام ارتباط با حلقه الهی باید مانند بوداییان نشست) ، تماس با راهبان مسیحی ، انتشار فلسفه یونانی و خوی افلاطونی و تفسیر به رای از تعلیمات دینی و بخصوص تفسیر و تاویل آیات و روایات و مواردی اینگونه است.پس می توان نتیجه گرفت که عرفان کیهانی همان افکار و عقاید تصوف است منتها با قالبی جدید و مدرن.

· ****

روش برگزاری کلاسهای آموزشی عرفان کیهانی*** این کلاسها به طور زیر زمینی و در خانه ها تشکیل می شود. یک نفر آموزش دیده به عنوان مستر(مربی) عهده دار آموزش و درمان فرادرمانگیران(به کسانی که در کلاسهای عرفان کیهانی شرکت می کنند فرادرمانگیر نام گذاشته اند) را دارد.این کلاسها معمولاً هفته ای یکبار برگزار می شود و برای شرکت افراد در یک ترم ( که 6 جلسه 2 ساعتی است) مبلغی در بین 300000الی 500000 دریافت می شود. نحوه برگزاری این کلاسها این چنین است که ابتدا فرادرمانگر (مستر ، مربی) به صورت در مورد عرفان کیهانی توضیح می دهد و سپس به طور عملی همه افراد چشم ها را بسته و به کمک مستر از حلقه رحمانیت خداوند متعال انرژی دریافت می کنند و اگر کسی بیماری داشت مستر با انرژی دادن یا لمس اعضای فرد بیمار (روش پولایتی) فرد را مثلاً درمان می کند.در این کلاسها به طور صریح و غیر صریح القا می شود که انسان به غیر از خود به فرد دیگری احتیاجی ندارد(اصل من دون الله) و در ابتدا کلاس قبل از گفتن بسم الله الرحمن الرحیم این بیت خوانده می شود.هریک از ما خود مسیح عالمیم هر الم را در کف خود مرهمیم

· نحوه تبلیغنحوه تبلیغ عرفان حلقه عمدتاً به صورت هرمی است. فرد حاضر در کلاسهای عرفان حلقه باید هر هفته حداقل دو نفر را با این عرفان آشنا کند و نتایج آن را هفته بعد به مستر گزارش دهد.از دیگر روش تبلیغ این عرفان ، نفوذ به NGO ها ، تشکلات فرهنگی ، آموزشی و دینی است. همچنین تبلیغات گسترده ای با پشتیبانی دهها سایت و بلاگ در اینترنت دارند.

· چرا عرفانهای کاذب و گمراه کننده

1- یکی از راهبردهایی که دشمنان اسلام و انقلاب اسلامی در شرایط کنونی برای مقابله و جلوگیری از نفوذ و جاذبه آثار و برکات انقلاب اسلامی برای ملتهای جهان به کار گرفته اند. راهبرد انحراف روحیه معنویت خواهی در قالب نحله های مختلف عرفانی است.عرفان نابی که امام راحل در پرتو انقلاب اسلامی به دنیا ارائه داد مبتنی بر منابع کتاب ، سنت ، اجماع و عقل بود نه عرفان خارج از چارچوب عقل و دین. بنابراین از جمله معیارهای بنیادین و کلیدی که عرفان ناب اسلامی را از عرفانهای دروغین و به ویژه عرفان صوفیانه جدا می کند مسئله عقل و شریعت و دین است.

2- بی توجهی به مکتب اهل بیت (علیهم السلام) ، مدعیانی را به سخنانی واداشته است که حتی مخالفت با نص صریح اسلام است.کسانی صحبت از عرفان اسلامی می کنند که حتی کمترین معلوماتی از فقه و عقاید اسلامی ندارند. مگر در سالهای نچندان دور دکتر علی اکبری ها کم داشتیم که ادعای انرژی درمانی و شفاعت داشتند که آخر سر به اتهام داشتن دهها پرونده فساد اخلاقی محاکمه شدند. جای تعجب دارد که مدعیان عرفان های جدید صحبتی از پایه های عرفان اسلامی که ائمه معصومین آن را ارائه کردند مانند تقوا ، مراقبه ، محاسبه ، مشارطه و... نمی کنند. کسانی ادعای عرفان اسلامی می کنند که حتی در ظواهر نیز احکام الهی و شرع را رعایت نمی کنند؟! کسانی که با انگیزه های مادی و دنیوی و شهوانی در پی انحراف عقائد امت اسلامی بویژه جوانان هستند

لیبرالیسم و ساختار فکری و عملی آن:

چکیده: برخی از متفکران مغرب زمین به نقد فلسفی لیبرالیسم پرداخته اند، اما رویکرد اصلی این دو مقاله، نقد مبانی و ارزش های لیبرالیسم از دریچه اندیشه اسلامی است . مدعای نویسنده آن است که اصول و آموزه های اسلامی در تقابل آشکار با این تلقی از لیبرالیسم است و این موضوع را در سه محور (آزادی، حق و خیر و فرد و جامعه) دنبال می کند .

در میان ایدئولوژی های سیاسی، هیچ کدام به اندازه لیبرالیسم از تنوع قرائت برخوردار نیست . ازاین رو باید به جای تعریف دقیق، در جست وجوی تعریفی مسامحه آمیز از لیبرالیسم باشیم . در چنین تعریفی، به باورها و ارزش های مشترک و مورد تاکید لیبرال ها اشاره می شود بی آنکه اصراری بر وجود تلقی و تصور مشترک از آنها باشد . با چنین نگاهی، می توان لیبرالیسم را تعهد به مجموعه ای از باورها و ارزش های مبهم و کلی مانند آزادی و استقلال فرد ⁽¹⁾ دانست . ازاین رو، لیبرال ها به طور سنتی از کاپیتالیسم و بازار آزاد اقتصاد، مالکیت خصوصی، آزادی اندیشه و بیان و مذهب، حقوق و آزادی های سیاسی و محدود کردن حریم دولت دفاع کرده اند; گرچه در هر یک از این عرصه ها با اختلاف نظرهایی روبه رو هستیم، اما با تسامح می توان ادعا کرد که نحله های لیبرال، آزادی فرد را بالاترین ارزش سیاسی می دانند .

از نظر آنان، استقلال فردی باید بی قید و شرط باشد و هر فردی آزاد است که تعریف خویش را از زندگی خوب و خیر و سعادتمند داشته باشد و با انتخاب و تصمیم فردی خویش مستقل از دخالت دولت و هر مرجع قدرتمند دیگر، خواسته ها و ایدئال های فردی خود را جامه عمل بپوشاند . البته لیبرال ها در مورد افرادی مانند کودکان که به صورت موقت - مثلا بر اثر آسیب روانی و یا امراض جدی و سخت - دچار مشکل می شوند، نوعی سرپرستی و قیم مآبی ⁽²⁾ را پیشنهاد می کنند، اما سخن آنان، در تعمیم این دخالت و قیم مآبی و امکان دخالت دولت در ارائه مدل زندگی خوب و ترغیب افراد به برخی شیوه های زندگی، در اثر تصمیم گیری های کلان اجتماعی و سیاسی است .

استدلال لیبرال ها آن است که همه انتخاب ها و تصمیم گیری های افراد به طور برابر معقول است . مردم به طور یکسان از حق انتخاب برخوردارند و چون ترجیحی میان این انتخاب ها نیست، دولت حق آن را ندارد که به بهانه عقلانی تر بودن یا برتر بودن برخی مبانی خیر بر دیگر مبانی و تلقی ها از خیر، اقدام خویش به دخالت در حریم تصمیم گیری های فردی را موجه کند .

اشاره به نگاه لیبرال ها به دو بحث عدالت و دموکراسی، در فهم بهتر لیبرالیسم بسیار مؤثر است . از دیدگاه لیبرالیسم کلاسیک، ساختار اجتماعی و نظام حقوق و وظایف در یک جامعه، زمانی عادلانه است که این اجازه به افراد داده شود که با توجه به استعدادها و توانایی ها و دانش و کوشش خویش به تلاش و تکاپوی آزادانه بپردازند و مالک دسترنج خود باشند; بنابراین، عدالت مربوط به فراهم آوردن شرایط چنین ساختاری است . در این تلقی، عدالت به هیچ رو به پی آمدها و دستاوردهای تلاش ها و برتری های افراد مربوط نمی شود . این تصور خاص از عدالت به «عدالت مبادله ای » ⁽³⁾ موسوم است . لیبرال های سنتی و محافظه کار با ایده عدالت توزیعی مخالفند و بازستاندن بخشی از دارایی های افراد تحت عنوان مالیات و باز توزیع ثروت به منظور رفع فقر و حمایت از اقشار آسیب پذیر را نوعی بی عدالتی در حق افرادی می دانند که با قابلیت و توانایی و استعداد طبیعی خویش در شرایط رقابتی به ثروت و مواهب بیشتری دست یافته اند .

درباره رابطه لیبرالیسم و دموکراسی نیز باید گفت که دموکراسی چیزی جز پذیرش حکومت اکثریت ⁽⁴⁾ نیست . اگر تن دادن به حکومت اکثریت، در فرایند قانون گذاری و تصمیم گیری کلان اجتماعی حد و مرزی نداشته باشد، اصول و ارزش های لیبرالی را نیز در معرض دگرگونی و نابودی قرار می دهد . مالکیت خصوصی، آزادی های فردی، تساهل سیاسی و مذهبی و سیستم بازار آزاد از زمره ارزش های مورد تاکید لیبرال هاست; حال آنکه اگر در همه امور میزان خواست و رای اکثریت باشد، چه بسا در مواردی خواست اکثریت چیزی متفاوت با این ارزش ها و اصول باشد . لیبرال ها موفق شدند که با مهار دموکراسی در چارچوب تعهد حکومت اکثریت به اصول بنیادین لیبرالی به نوعی از دموکراسی مهار شده ⁽⁵⁾ باورمند شوند و آشتی میان لیبرالیسم و دموکراسی را به سود لیبرالیسم و در قالب لیبرال - دموکراسی برقرار سازند

.

پشتوانه فلسفی لیبرالیسم

همواره یکی از راه های نقد لیبرالیسم، به چالش کشاندن مبانی نظری آن بوده است . متفکرانی نظیر السدیر مکین تایر، مایکل سندل و چارلز تیلور به روش های مختلف و از دیدگاه های گوناگون، مبانی نظری لیبرالیسم را هدف گرفته اند . در مقابل، پاره ای متفکران لیبرالی معاصر نظیر جان راولز و ریچارد رورتی تمهیدی اندیشه اند که سعی در انکار بنا شدن لیبرالیسم بر مبانی نظری و فلسفی خاص دارد . بنابراین، کار فیلسوف سیاسی مدافع لیبرالیسم، آن است که به جای اقامه استدلال و برهان فلسفی و نظری به سود لیبرالیسم، سعی در روشن کردن ابعاد فرهنگ سیاسی جوامع لیبرالی داشته باشد تا از رهگذر این تحلیل و یافتن رگه های ارزش های لیبرالی در تار و پود این فرهنگ، مطلوب بودن و سازگاری آن را با مدل سیاسی لیبرالی روشن تر سازد .

روشن است که این رویکرد رادیکالی ررتی دعوی مطلوب نمایاندن لیبرالیسم را خدشه دار می کند و این مدل سیاسی را تنها برای جوامعی که به هر دلیل - موجه یا ناموجه - اصول و ارزش های لیبرالی را درونی فرهنگی سیاسی خویش کرده اند، موجه و مطلوب می شمارد; حال آنکه بیشترین رویکرد در میان لیبرال ها، لیبرالیسم را به طور مطلق و عام نظریه سیاسی مطلوب و موجه می داند .

تقابل اسلام و لیبرالیسم

محورهای اساسی لیبرالیسم را می توان در نکات زیر خلاصه کرد:

1 . تاکید بر استقلال فرد که با تلقی خاصی از معنای آزادی همراه می شود که به «آزادی منفی » ⁽⁶⁾ موسوم است . آزادی منفی یا «آزادی از» ⁽⁷⁾ آزادی را بر اساس نبود اجبار و فشار بیرونی تعریف می کند; فرد آزاد فردی است که به دور از تحمیل و اجبار بیرونی تصمیم می گیرد و انتخاب می کند;

2 . تقدیم حق ⁽⁸⁾ بر خیر ⁽⁹⁾ و لزوم فراموش کردن مبحث ارزشی خیر و سعادت در حوزه سیاست تصمیم گیری کلان اجتماعی;

3 . اعتقاد به دولت حداقلی و غیرمداخله گر که رسالت اصلی آن در نگهداری از پیش شرطهای رقابت آزاد و تحکیم نهادهای حافظ چارچوب های حقوقی جامعه خلاصه می شود;

4 . لزوم پای بندی بر بی طرفی لیبرالی و عدم گرایش و تعهد دولت به مذهب یا مسلک ایدئولوژیک خاص;

5 . اعتقاد به اینکه آزادی ارزش مطلق است و بر دیگر ارزش های انسانی مانند برابری و عدالت و ایمان و فضایل اخلاقی تقدم دارد . معنای این تقدم آن است که به بهانه حفظ هیچ یک از این ارزش ها، نمی توان آزادی افراد را محدود کرد .

مدعای نگارنده آن است که اصول و آموزه های اسلامی در تقابل آشکار با این تلقی از لیبرالیسم است، زیرا برخی از این مؤلفه های پنج گانه در تعارض مستقیم با توصیه های اسلام در زمینه کارکرد و رسالت دولت دینی است و برخی دیگر، مبتنی بر انسان شناسی و مبانی نظری خاصی است که آشکارا با نگرش اسلامی به این مباحث بنیادین، ناسازگار است . در اینجا می کوشیم به اختصار برخی ناسازگاری ها و تعارض ها را بیان کنیم .

1 . دین و آزادی: دین در جوهر، با پاره ای از محدودیت ها و مرزبندی ها همراه است . گرچه از این زاویه، دین محدودکننده و کنترل کننده و سلب کننده آزادی محض آدمی می نماید، اما از زاویه دیگر، نوعی رهایی و آزادی را به ارمغان می آورد . اگر بخواهیم یا «آزادی برای » ⁽¹¹⁾ است که در نقطه مقابل تلقی لیبرالی از آزادی یعنی «آزادی منفی » قرار می گیرد . مدافعان نظریه آزادی مثبت، به مسئله غایت و پی آمد فعل اختیاری آدمی نیز توجه می کنند; کسی که به علت شرایط خاص اقتصادی سیاسی جامعه اش نمی تواند برخی استعدادهای درونی خویش را شکوفا کند، فردی آزاد نیست; اگرچه به ظاهر، کسی او را به انجام یا ترک فعلی مجبور نمی کند . در جامعه مبتنی بر اقتصاد رقابتی و بازار آزاد، کسانی که به علت فقر و اختلاف طبقاتی زیاد، فرصتی برابر برای رقابت با قشرهای ثروتمند و صاحب نفوذ ندارند، از نبود آزادی اقتصادی رنج می برند . در جامعه ای که رسانه های جمعی و بنگاه های بزرگ تبلیغاتی، اندیشه ها و جهت گیری ها علاقه های سیاسی افرادرا کنترل و هدایت می کنند، مردم حقیقتا آزادی انتخاب ندارند; گرچه آنها با معیارهای لیبرالی و مفهوم آزادی منفی آزادند . همچنین در بعد اخلاقی و معنوی، اگر شرایط اجتماعی و مناسبات اقتصادی و فرهنگی به گونه ای طراحی و تنظیم شود که پای بندی به اخلاق و زیست معنوی با مشکلات فراوان همراه شود و در عمل، فرصت و شرایط رشد فضایل و معنویت از افراد تا حد زیادی گرفته شود، این جامعه آزادی معنوی ندارد، گرچه به لحاظ خارجی کسی بد اخلاقی و فساد رابه دیگری تحمیل نمی کند .

نظریه آزادی مثبت، جامعه آزاد را جامعه ای می داند که امکان شکوفایی افراد و مجال بروز استعدادها و خواسته های واقعی آنان به حداکثر برسد . این نگرش، در مواردی نیازمند آن است که دولت در اموری مداخله کند یا آزادی عمل پاره ای افراد و گروه ها سد شود .

نکته پایانی آنکه، در نظام ارزشی اسلام، استقلال فردی و آزادی در عین برخورداری از جایگاهی والا، هرگز به عنوان ارزش مطلق و برتر از همه ارزش ها قلمداد نمی شود . در بینش اسلامی، انسان موجودی انتخاب گر و صاحب اراده آزاد است که بار مسئولیت انتخاب خویش را بر دوش می کشد و کمال وجودی او در سایه این انتخاب گری معنا می یابد . با وجود این، آزادی و انتخاب گری، یک ویژگی وجودی است نه یک غایت و هدف ارزشی . دین می کوشد با هدایت و توصیه ها و مرزبندی های اخلاقی فقهی و معنوی، چارچوب انتخاب درست را در اختیار بشر نهد .

2 . حق و خیر: ترسیمی که هر نظام حقوقی از حقوق آدمیان در زمینه های مختلف خصوصی و عمومی ارائه می کند، بی شک وامدار تعریف خاصی از انسان و سرشت او، فرد و جامعه ایده ئال و نگاهی خاص به اهداف ساختار اجتماعی مطلوب است . دولت لیبرال در تصمیم گیری های خویش، حتی در اموری مانند تفریحات و اختصاص یارانه یا وضع مالیات، به طور مستقیم یا غیرمستقیم به جنبه های ارزشی و هدف ها و مبانی لیبرالی توجه می کند و نسبت به ارتقا یا زوال فرهنگ لیبرالی بی اعتنا نیست .

مراجعه به آموزه های اسلامی، نشان می دهد که گرچه اسلام در نظام حقوقی خویش چارچوب مشخصی برای حقوق مردم ترسیم کرده و بر رعایت حق الناس و احترام به حق مشروع هر فرد تاکید فراوانی دارد، ولی کارکرد و وظیفه اقتدار سیاسی و دولت اسلامی به حراست از این چارچوب حقوقی و تامین شرایط اولیه و ضروری یک اجتماع سیاسی محدود و منحصر نمی شود، بلکه مسئولیت دولت اسلامی برخاسته از لزوم متعهد بودن او به تصویری است که اسلام از خیر جامعه و زندگی مطلوب اسلامی ارائه می دهد . با این توضیح مختصر، این نکته آشکار می شود که نه تنها اسلام با نظریه بی طرفی دولت به شدت مخالف است و دولت مشروع و مطلوب را موظف به تعهد به دین و حدود شریعت و ترویج کمالات اخلاقی می داند، بلکه با نظریه دولت حداقلی نیز ناسازگار است . معنای این تعهد، تحمیل دین داری و اجبار به پذیرش دین نیست، بلکه جهت گیری تصمیم ها و تدابیر حاکمان جامعه اسلامی باید به گونه ای باشد که شرایط دین ورزی را آماده کند و در عمل، روح دیانت و اخلاق را با رفع موانع فساد و تباهی، در کالبد جامعه بدمد .

3 . فرد و جامعه: همان گونه که تاکید شد، از آموزه های اصلی لیبرالیسم، برجسته کردن لزوم صیانت از استقلال فردی و پاس داشت حق انتخاب فردی و آزادی ابراز خویشتن است . پرسش اساسی آن است که آیا فرد را می توان مستقل از جامعه و نیازها و شرایط و ویژگی های آن در نظر گرفت و به طور مطلق و غیرمشروط، به برتری استقلال فردی و محترم شمردن حق انتخاب فردی حکم داد، حتی اگر در مواردی با ارزش ها و تعهدات یک جامعه در تضاد باشد؟ لیبرال ها به طور سنتی از فردگرایی دفاع می کنند و جامعه را تنها یک فضای اعتباری می دانند که فرد بنا به ضرورت ها، خود را با آن درگیر می کند و برای به دست آوردن منافعی، از استقلال خویش به طور محدود چشم پوشی می کند . ازاین رو در همه حال، آنچه مهم است رعایت مصلحت فرد است و تشخیص آن با خود فرد است که در قالب انتخاب آزادانه وی ابراز می شود .

این رویکرد لیبرالی با مخالفت جدی جامعه گرایان ⁽¹²⁾ روبه رو شده است . جامعه گرایان بر آنند که لیبرال ها تصویر رابطه فرد و جامعه را به خوبی درنیافته اند . به طور خلاصه می توان گفت که اسلام به هیچ رو این اندازه از فردگرایی را که در لیبرالیسم است نمی پذیرد; بر اساس آموزه های اسلامی، فرد در برابر جامعه مسئول است و کیان جامعه مقدم بر منافع و علاقه های فردی افراد است . ازاین رو در موارد تزاحم منافع فرد با مصلحت جامعه، مصلحت جامعه است که مقدم می باشد .

اشاره

لیبرالیسم پس از فروپاشی مارکسیسم سیاسی، تا مدت ها به عنوان ایدئولوژی بی منازع در صحنه سیاسی جهان به شمار می آمد، به گونه ای که برخی از متفکران غرب، پایان تاریخ را حاکمیت لیبرال - دموکراسی در سراسر جهان دانستند . اما رشد اسلام سیاسی و دگرگونی جغرافیای سیاسی اسلام در سرزمین های مختلف جهان، روز به روز این احتمال را افزایش می دهد که لیبرالیسم در دهه آینده با رقیبی پرتوان تر روبه رو خواهد شد . از این سو نیز، جهان اسلام با اندیشه لیبرالیسم در لایه های مختلف آن، درگیر شده است و حل این اختلاف، درگرو تبیین درستی از نقطه های تماس اسلام و لیبرالیسم و نیز پیش گرفتن موضع آگاهانه در مورد پرسش هایی است که از سوی لیبرالیسم در مورد فرهنگ اسلامی مطرح شده است . موضوع مقاله حاضر را از این جهت باید در شمار اولویت های فکری روزگار ما به حساب آورد . در اینجا نکاتی را در حال و هوای این مقاله و در جهت استمرار ایده ها و اندیشه های آن می افزاییم:

1 . هر چند تعریف مشترک و دقیقی از لیبرالیسم نمی توان به دست داد، ولی بدون داشتن تصویری گویا از شاکله و شاخصه های آن، به درستی نمی توان به ارزیابی این کلیت پرداخت . جناب واعظی فهرستی از ارزش های اصلی لیبرالیسم را ارائه کرده و مقاله خویش را بر همین محورها سازماندهی کرده است . این رویکرد هر چند به خودی خود پسندیده است، ولی در یک تحلیل ژرف تر، مناسب می نماید که نخست، این اصول و ارزش ها در یک چارچوب نظری و منسجم پیوند یابد و سپس، «نظام فکری لیبرالیسم » با نظام معرفتی اسلام مقایسه شود . در اینجاست که می توان نشان داد که جایگاه مقولاتی چون آزادی یا استقلال فردی، الکیت خصوصی و مانند آن در منظومه اندیشه لیبرالیسم دقیقا چیست و این مقوله ها چه نسبت معرفتی با یکدیگر پیدا می کنند .

2 . لیبرالیسم را از چند دیدگاه نقد کرده اند که اجمالا همه این مباحث را می توان در چهار محور دسته بندی کرد: 1 . نقد فلسفی; 2 . نقد اخلاقی; 3 . نقد سیاسی; 4 . نقد دینی .

با آنکه نقد درون دینی از لیبرالیسم یک حوزه مستقل است، اما در عین حال باید اندیشید که این گونه نقادی ها امروزه تا چه اندازه نفوذ و تاثیر دارد . در زمانه ای که ایدئولوژی های سکولار و مادی با ارائه چهره ای عام و بی طرف از خود، به استحاله بنیادهای معرفت دینی در چارچوب نظری خود می اندیشند و با شعار تقدم عقل و اندیشه فلسفی بر منابع و معرفت دینی، فرصت روی آوردن به حوزه معرفت ناب دینی را از مخاطبان می گیرند، بهتر آن است که نخست به تحلیل رگه ها و ریشه های فلسفی و نظری لیبرالیسم بپردازیم و با نقد پایه های فکری آن، راه اندیشیدن مستقل و مستقیم به منابع دینی را بر مخاطبان بگشاییم . در صورتی که چنین مقدمه ای فراهم نگردد، بیم آن می رود که مخاطب، ایده ها و ارزش های لیبرالی را حتمی انگاشته و آن را در فهم برداشت از اسلام دخالت دهد .

تبیین و نقد فلسفی لیبرالیسم از یک جهت دیگر نیز اولویت دارد . ذهنیت بسیاری از نخبگان جوامع کنونی - حتی در جامعه ما - به صورت مستقیم و غیرمستقیم متاثر از مؤلفه های لیبرالی است و این پیش فرض ها، به طور ناخودآگاه بر جهت گیری فکری آنان تاثیر می گذارد . با نقد فلسفی می توان نخست به ساختار شکنی ذهنیت مخاطبان پرداخت و ریشه های ایدئولوژیک آن را نشان داد .

همچنین باید توجه داشت که نقد دینی - همانند نقداخلاقی و نقد سیاسی - در نهایت، ارزشی را در مقابل ارزش لیبرالی قرار می دهد و برگزیدن یکی از دو ارزش بر دیگری، به تحلیلی فلسفی و برون دینی نیاز دارد . پس بهتر است که در هر یک از نقدهای سه گانه، پیشاپیش نقد و تحلیلی فلسفی از سکولاریسم ارائه گردد .

3 . البته نقد دینی از یک جهت کاری دشوار و پر مخاطره است; چرا که بر خلاف نقدهای برون دینی، در اینجا اصل یا ارزش به دین نسبت داده می شود و اثبات یا استنباط این نکته، کاری حساس و طاقت فرساست . از آنجا که مفاهیمی همچون آزادی، حق، فرد، جامعه، دولت حداقلی و غیره همگی مقوله هایی جدید و نوآمد هستند و دربافت فرهنگی کاملا متفاوت با فرهنگ ما ظهور و رشد یافته اند، فهم دیدگاه اسلامی در این موارد نیازمند تلاش و تکاپوی افزون تری است; پس، جا دارد که بخشی از مطالعات اسلامی در این حوزه ها متمرکز شود تا همانند آنچه در تاریخ فقه شیعه پدید آمده است، استنباطها در این زمینه های جدید نیز از روش شناسی و منطق قابل دفاع و همگرایانه برخوردار شود .

پی نوشت:

1. autonomy of individual.

2. paternalism.

3. commutative Justice.

4. rule of majority.

5. limiteddemocracy.

6. negativefree dom.

7. free dom from.

8. right.

9. good.

10. positive free dom.

11. free dom to.

12. communitarians

واکاوی فرمان «آتش به اختیار»

رهبر انقلاب در دیدار رمضانی با دانشجویان، آن‌ها را به تلاش جدی و همه‌جانبه برای غلبه دادن گفتمان انقلاب در دانشگاه توصیه نمودند. ایشان در ضمن این بحث فرمودند: «من به همه‌ی آن هسته‌های فکری و عملیِ جهادی، فکری، فرهنگی در سرتاسر کشور مرتّباً میگویم: هرکدام کار کنید؛ مستقل و به‌قول میدان جنگ، آتش‌به‌اختیار.»
این فرمان رهبر انقلاب با واکنش‌های گسترده و متفاوتی روبه‌رو شده است. از این رو پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در یادداشت زیر به واکاوی این سخن رهبر انقلاب، بر اساس اندیشه و اصول حضرت امام خمینی (رحمه‌الله) و بیانات رهبر انقلاب در این باره پرداخته است.

فکر و عملِ توأمان افسران جنگ نرم
وقتی درباره‌ی وضعیت «آتش به اختیار» سخن می‌گوییم، باید بدانیم که این فرمان ناظر به چه کسی صادر شده است؟ مخاطبِ صریحِ این کلام کیست؟

بر اساس اندیشه‌ی حضرت امام خمینی رحمه‌الله و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، وقتی از مأموریت‌های نظام اسلامی سخن می‌گوییم به تعبیر مشترک کلیدی و مهمی می‌رسیم با عنوان «فتح‌الفتوح انقلاب اسلامی»: «امام‌ بزرگوار ما در یک حادثه‌ى مهم جنگى در قضیه‌ى یک عملیات که پیروزى‌اى به دست رزمندگان آمده بود، یک پیامى دادند؛ در آن پیام این نکته وجود داشت که فتح‌الفتوح انقلاب اسلامى، تربیت این جوانهاست.» 1391/7/12 [1]

امروز این جوانان تربیت‌شده، این «جوان‌های دانشجو و افسران جوان جنگ نرم»، در شرایطی که «جمهوری اسلامی و نظام اسلامی با یک جنگ عظیمی -جنگ نرم- مواجه است» باید به میدان بیایند: «گفتیم افسران جوان جنگ نرم؛ نگفتیم سربازان، چون سرباز فقط منتظر است که به او بگویند پیش، برود جلو؛ عقب بیا، بیاید عقب. یعنی سرباز هیچ‌گونه از خودش تصمیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری و اراده ندارد و باید هر چه فرمانده میگوید، عمل کند. نگفتیم هم فرماندهانِ طراح قرارگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و یگانهای بزرگ، چون آنها طراحیهای کلان را میکنند. افسر جوان در صحنه است؛ هم به دستور عمل میکند، هم صحنه را درست میبینید؛ با جسم خود و جان خود صحنه را می‌آزماید. لذا اینها افسران جوانند؛ دانشجو نقشش این است. حقیقتاً افسران جوان، فکر هم دارند، عمل هم دارند، تو صحنه هم حضور دارند، اوضاع را هم میبینند، در چهارچوب هم کار میکنند.» 1388/6/8 [2]

دشمن به سراغ سنگرهای معنوی می‌آید
در بحث فرمان «آتش به اختیار به جوانان و افسران جنگ نرم» نکته‌ی دوم این است که باید توجه کنیم این فرمان در چه فضای کلّی و شرایطی مطرح شده است؟ به تعبیر رهبر انقلاب: «جنگی که وجود دارد، از جنگ نظامی اگر خطرش بیشتر نباشد، کمتر نیست... در جنگ روانی و آنچه که امروز به او جنگ نرم گفته میشود در دنیا، دشمن به سراغ سنگرهای معنوی می‌آید که آن‌ها را منهدم کند؛ به سراغ ایمان‌ها، معرفت‌ها، عزم‌ها، پایه‌‌ها و ارکان اساسی یک نظام و یک کشور؛ دشمن به سراغ این‌ها می‌آید که این‌ها را منهدم بکند و نقاط قوّت را در تبلیغات خود به نقاط ضعف تبدیل کند؛ فرصت‌های یک نظام را به تهدید تبدیل کند.» 1388/7/2 [3] جنگی که ابزارهای خاص خودش را دارد: «جنگ به‌وسیله‌ی ابزارهای فرهنگی، به‌وسیله‌ی نفوذ، به‌وسیله‌ی دروغ، به‌وسیله‌ی شایعه‌پراکنی؛ با ابزارهای پیشرفته‌ای که امروز وجود دارد، ابزارهای ارتباطی‌ای که ده سال قبل و پانزده سال قبل و سی سال قبل نبود، امروز گسترش پیدا کرده.» 1388/9/4 [4]

پس فضای عملیات و عرصه‌ی مورد نظر، عرصه‌ی جنگ نرم و عقیدتی و فکری است.



معنای «آتش به اختیار»
«آتش به اختیار»، اصالتاً تعبیری نظامی است و البته می‌دانیم که استفاده از تعابیر نظامی در زبان طبیعی، گاه بسیار پرکاربرد است (مثل واژه‌ی راهبرد، جبهه و...). وقتی این تعبیر در فضای فرهنگی و عمومی جامعه طرح می‌شود، معنایی استعاری می‌یابد و نشانگرِ وضعیتی است که در نظام هماهنگی و کنشِ فرهنگی جامعه (از لایه‌ی مسئولین تا فعالان فرهنگی در سطح جامعه) اختلال به وجود آمده است. اگر بخواهیم بر اساس همان فضای معنایی مبدأ در این استعاره -که فضایی نظامی است- سخنی دقیق‌تر بگوییم، در ادبیات نظامی، فرایند تدبیر و هماهنگی و فرماندهی در سه سطح راهبردی (استراتژیک)، عملیاتی و تاکتیکی طرح می‌شود و اختلال در قرارگاه عملیاتی، زمینه‌ای برای اعلام شرایط آتش به اختیار برای نیروهای تاکتیکی خواهد بود.

نکته‌ی مهم این است که در این شرایط (یعنی آتش به اختیار)، ارتباط میان سطح راهبردی و تاکتیکی قطع نیست؛ یعنی نیروهای انقلابی و افسران جوان جنگ نرم می‌دانند که دشمن کیست، مسیر مقابله با آن چگونه است، اصلی‌ترین روش‌های دشمنی چیست، مهم‌ترین ابزارها و محمل‌های دشمن کدامند، برای انسجام درونی چه باید کرد، مهم‌ترین معارف، باورها و توصیه‌ها (منظومه‌ی فکری اسلام ناب محمدی صلی‌الله‌علیه‌وآله و مکتب امام خمینی رحمه‌الله) که نیروها باید می‌دانسته‌اند، به آن‌ها گفته شده است و به‌طور خلاصه، نیروهای انقلابی در شرایط حرکت در دالان تاریک نیستند و با وجود غبارهای فتنه، می‌دانند که جهت عَلَم‌های مقتدایشان در کدام سمت‌وسو است.

مهم‌ترین اولویتِ اقدام
وقتی افسر جوان جنگ بخواهد در عرصه‌های مختلف به‌صورت «آتش به اختیار» عمل کند، برای انتخاب تاکتیک مناسب باید اولویت عملیات خود را بشناسد و مسائل اصلی و فرعی محور خود را به‌درستی شناسایی کند؛ زیرا از زمینه‌های صدور فرمان «آتش به اختیار» اساساً همین جابه‌جایی اصلی‌ها و فرعی‌ها است. در شرایط تهاجم و نفوذ نرم دشمن، غفلت مسئولان و «اصلی - فرعی نکردن امور» و عدم شناخت درست از اولویت‌ها برای اقدام، مایه‌ی آسیب‌های گسترده در ابعاد ملی است. این عدم تشخیص صحیح در شرایطی که «دستگاه محاسباتی مسئولان نظام اسلامی» دچار اختلال می‌شود، ابعاد و عمق گسترده‌تری می‌یابد و هزینه‌های فراوانی را بر انقلاب و کشور تحمیل می‌کند.

الزامات رسیدن به تصمیم درست در شرایط «آتش به اختیار»
اگر نیروهای انقلابی و افسران جنگ نرم در شرایط «آتش به اختیار»، بخواهند به تصمیم‌های درست برسند لازم است به نکات مهم زیر توجه کنند:

 

1. توجه به اصولِ فکری امام و انقلاب اسلامی:
نیروهای انقلابی، اندیشه‌ و عمل حضرت امام خمینی (رحمه‌الله) و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را گزاره‌هایی دینی می‌دانند که بر اساس روش اجتهادی از منابع دینی برداشت شده‌اند. مهم‌ترین آفت در برخورد با این گزاره‌ها «تحریف» آن است؛ و راه مقابله با این آفت نیز برخورد اجتهادی با اندیشه‌ی امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای، هم در مرحله‌ی شناخت اصول و هم در مرحله‌ی اقدام است: «آن راهى که میتواند مانع از این تحریف بشود، بازخوانى اصول‌ امام‌ است. امام یک اصولى دارد، یک مبانى‌اى دارد؛ این مبانى در طول ده سال دوران حاکمیّت اسلامى و پیش از آن در طول پانزده سال دوران نهضت، در بیانات گوناگون بیان شده است؛ اصول امام را در این بیانات میشود پیدا کرد؛ این اصول را، این خطوط را کنار هم که بگذاریم، یک شاکله‌اى از امام بزرگوار تشکیل خواهد شد؛ شخصیّت امام این است. این اصول را امام در بیانات خود تکرار کرده است؛ این اصول را گزینشى هم نبایستى انتخاب کرد.» 1394/3/14 [5] و البته مهم‌ترین اصول فکری حضرت امام (رحمه‌الله) نیز توسط رهبر انقلاب تبیین شده است: «اسلام ناب محمدّى و نفى اسلام آمریکایى»، «اتّکال به کمک الهى، اعتماد به صدق وعده‌ى الهى و در نقطه‌ى مقابل، بى‌اعتمادى به قدرتهاى مستکبر و زورگوى جهانى»، «اعتقاد به اراده‌ى مردم و نیروى مردم و مخالفت با تمرکزهاى دولتى»، «طرف‌داری جدّى از عدالت اجتماعی و حمایت از محرومان و مستضعفان و مخالفت با نابرابرى و اشرافیگری»، «مخالفت و مبارزه با قلدران بین‌المللى و مستکبران و حمایت از مظلومان و جبهه‌ی مقاومت»، «توجّه به استقلال کشور و ردّ سلطه‌پذیرى» و «توجّه به وحدت ملّى و مقابله با توطئه‌هاى تفرقه‌افکن». 1394/3/14 [6]

2. توجه به عقلانیت انقلابی:
در اندیشه‌ی رهبر انقلاب، مهم‌ترین تعابیری که در تقابل معنایی با عقلانیت انقلابی قرار دارند، محاسبه‌ی محافظه‌کارانه، قشرى‌گرى، تحجّر، اسیر اوهام و تخیّلات خود شدن و سازشکاری (با دشمن) است؛ بنابراین در شرایط آتش به اختیار، هیچ‌کدام از نیروهای انقلابی به این ورطه‌ها درنخواهند افتاد. همچنین توجه به «حکمت» و به کار گرفتن خرد و تدبیر و فکر و محاسبات و کار کارشناسى، مطالعه‌ى درست، ملاحظه‌ى جوانب و آثار و تبعات یک اقدام -و حتى گاهى ملاحظه‌ى تبعات یک اظهارنظر- از مهم‌ترین بایسته‌ها در شرایط آتش به اختیار و مبتنی بر عقلانیت انقلابی است.



3. نظم و قانون‌گرایی:
در اندیشه‌ی رهبر انقلاب، نظام اسلامی با معماری حضرت امام خمینی (رحمه‌الله) و با توجه به چهار عنصر کلیدی بنیاد گرفته است: «اسلام، مردم، قانون‌گرایى‌ و دشمن‌ستیزى»؛ 1380/3/14 [7] و اهمیت قانون‌گرایی در نظام اسلامی، در چنین سطحی قابل طرح است؛ یعنی با بی‌توجهی به قانون در نظام اسلامی، گویی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی و حضرت امام خمینی (رحمه‌الله) بی‌اهمیت انگاشته شده است: «هنوز از پیروزى انقلاب دو ماه نگذشته بود که امام همه‌پرسى درباره‌ى نظام اسلامى را اعلان کرد، که مردم به نظام جمهورى اسلامى رأى دادند. چند ماه از پیروزى انقلاب نگذشته بود که امام گفت باید قانون اساسى نوشته شود... هنوز یک سال از پیروزى انقلاب نگذشته بود که مردم در انتخابات ریاست جمهورى شرکت کردند؛ بعد از مدت کوتاهى هم مجلس شوراى اسلامى به راه افتاد. بنابراین از اوّل، مبناى کارِ انقلاب بر نظم و قانون بود... این انقلاب، مظهر نظم و قانون بود... این را باید مغتنم شمرد. پایبندى به نظم و قانون و مسئولیت‌هاى قانونى قوا باید مورد احترام همه باشد.» 1380/3/14 [8]

1396/03/25

خط حزب‌الله 86 | تماشاچی نباشید

 

در آستانه‌ی چهل سالگی انقلاب اسلامی، وظیفه‌ی جوان مؤمن انقلابی چیست؟ چگونه می‌بایست در عرصه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایفای نقش کند؟ نسبت او با ساختارها و وضعیت موجود چیست؟ تماشاچی یا بازیگر؟ فعال یا منفعل؟ منتقد یا حامی؟ تخریب یا ترمیم؟ اینها سؤالات مهمی است که به بخش عمده‌ای از آنان، رهبر انقلاب در دیدار دانشجویی امسال خود پاسخ دادند. از نظر ایشان اگرچه نباید نگاه نقادانه نسبت به کاستیها و ضعفها را فراموش کرد اما اصل بر "سازندگی"و "کار کردن" در عرصه‌های مختلف استوار است. «من به همه‌ی آن هسته‌های فکری و عملیِ جهادی، فکری، فرهنگی در سرتاسر کشور مرتّباً میگویم: هرکدام کار کنید؛ مستقل و به‌قول میدان جنگ، آتش‌به‌اختیار.»(1396/03/17)
‌هشتاد و ششمین شماره‌ی خط حزب‌الله با سخن هفته‌ای با عنوان «تماشاچی نباشید» درباره‌ی تببین نقش جوان مؤمن انقلابی از سوی رهبر انقلاب منتشر شد.
گزارش هفته‌ی این شماره با عنوان «ملاک تصمیم‌گیری، منافع ملی است» به تغییر و تحولات جدید در منطقه پرداخته است.
هشتاد و ششمین شماره‌ی خط حزب‌الله به ساحت قدس و والای امیرالمؤمنین امام المتقین علی علیه‌السلام تقدیم شده‌است.
نسخه‌ی PDF نشریه در سه نسخه‌ی تابلوی اعلانات، A4 جهت مطالعه و A3 برای چاپ و تکثیر روی خروجی پایگاه KHAMENEI.IR قرار گرفته و عموم امت حزب‌الله می‌توانند آن را چاپ و در محافل انقلابی، نمازهای جمعه، هیئت‌های مذهبی و پایگاه‌های بسیج توزیع کنند.

 برای دسترسی به آرشیو نشریه می‌توانید به اینجا مراجعه کنید.

 

1

بررسی علل وقایعی برای سر دادن شعار علیه رئیس جمهور

به گزارش خبرنگار اتاق خبر 24: 

روز جمعه مصادف با روز جهانی قدس مردم ایران در دفاع از آرمان های امام راحل، همچون سال های گذشته به خیابان ها آمدند.

امسال از هر نظر شرایط منطقه ای ویژه و حساس است، چرا که بحران غرب آسیا با نقش آفرینی جمهوری اسلامی ایران می رود تا با پیروزی جبهه مقاومت همراه گردد.

از سوی دیگر ایران با ورود موشکی به بحران سوریه، خود را در جایگاه کشوری مقتدر و پر قدرت در عرصه های جهانی نشان داد.

در چنین شرایطی که به خاطر پیروزی های بزرگی که در صحنه عمل اتفاق افتاده همه توجهات به سوی ایران است، واکنشی در راهپیمایی روز جهانی قدس در تهران رخ می دهد که آن همه دستاورد را تحت الشعاع خود قرار می دهد.

 

 

فرضیه اول: مظلومیت دولت

یک فرضیه که می توان در باره اتفاق روز قدس در تهران ارائه داد، این است که احتمال می رود چنین رفتاری که در مقابل رئیس جمهور محترم انجام شد، اقدامی از جنس خودزنی باشد!

به این مفهوم که برخی با این اقدام سعی کردند تا دولت را در جایگاه مظلوم قرار دهند و در مقابل حاکمیت را در جایگاه ظالم!

با نگاهی به فضایی که از اتفاق روز جمعه شکل گرفت این ادعا را می توان  مطرح کرد. اکثر روزنامه های زنجیره ای اصلاح طلب در روز شنبه تیتر، عناوین و عکس های اصلی صفحه اول خود را به همین موضوع اختصاص دادند در حالی که مهمترین موضوع برگزاری روز جهانی قدس بود.

عده ای اندک و قلیل با سر دادن شعارهایی در حضور رئیس جمهور که در راهپیمایی شرکت کرده بود، باعث شد که آقای روحانی صحنه راهپیمایی را ترک کند.

در این که این ماجرا باید محکوم شود و با عوامل آن هم برخورد گردد هیچ شکی نیست، اما چنین اتفاقاتی را نباید سطحی نگریست بلکه نیازمند بررسی دقیق است.

پس فرضیه اول را به نوعی خودزنی میتوان تعبیر کرد که احتمال زیاد حتی دولتمردان هم از آن بی خبر بودند اما نتیجه ای که برای دولت به دست آمد مطلوب و دلخواه بود.

 

فرضیه دوم: ایجاد فتنه

فرضیه دوم که شاید بتوان گفت از اولی محکم تر باشد، به سابقه آنهایی باز می گردد که در روز قدس سال 1388 همراه با فتنه ای که ایجاد کردند، در پی فتنه ای دیگر هم بودند.

روز قدس سال 88 که مصادف بود با اغتشاشات و فتنه انتخاباتی در آن سال، فتنه گران و هواداران سران فتنه که به گرایش سیاسی اصلاح طلبان وابسته بودند، با حضور خود در راهپیمایی روز جهانی قدس سال 88 با سر دادند شعارهای ساختار شکنانه و ضد جبهه مقاومت، نه تنها سعی در تخریب آرمان های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران داشتند، بلکه سعی کردند در آن راهپیمایی اغتشاش و آشوب دیگری در کشور ایجاد کنند.

شعارهایی همچون نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران، در روز جهانی قدس سال 88 از سوی افرادی سر داده شد که چندین ماه کشور را به آشوب کشانده بودند و خود نیز نمی دانستند که چه می خواهند؟!

آیا اکنون و حتی از سال های گذشته جبهه مقاومت، که شاخص آن حزب الله لبنان است، در کنار رژیم اسرائیل به دفاع از جمهوری اسلامی ایران نمی پردازد؟

 

 

افرادی که در قدس 88 حضور داشتند یا فریب خورده بودند و یا آگاهانه و با سرسپردگی وارد میدان شده و تیشه برداشته و به ریشه انقلاب و اسلام می زدند، اما پس از چندی اکثریت آنها با حقایقی روبرو شدند که آنها را از همراهی بازداشت.

روز قدس سال 88 تحت تأثیر اتفاقاتی قرار گرفت که فتنه گران تدارک دیده بودند، رسانه های داخلی و خارجی به انعکاس حضور پرجمعیت هواداران سران فتنه در آن راهپیمایی و شعارهای آنها پرداختند.

در آن سال باز هم اصل راهپیمایی روز جهانی قدس به حاشیه کشیده شد و حاشیه ها به اصل تبدیل گشت.

روزنامه ها و رسانه های اصلاح طلب تیتر و عکس صفحه اول خود را به همین ماجرا اختصاص دادند و آن را با بزرگنمایی که شگرد چنین رسانه هایی است، باز هم در مسیر ضدیت با نظام و انقلاب گام گذاشتند.

اما همان روزنامه ها و رسانه ها همه اقدامات ساختار شکنانه که مغایر با منافع ملی بود، بی توجه به امنیت و آرامش کشور بدون این که نظام جمهوری برای آنها محدودیتی ایجاد کند، به دروغ پردازی های خود پرداختند همانطور که در جریان انتخابات ریاست جمهوری دروغ بزرگ تقلب را با فرافکنی و اصرار نابجا مطرح کردند.

اما روز جهانی قدس سال 1396 چگونه رقم خورد؟ اکنون اکثریت افکار عمومی جامعه از اتفاقاتی که در آن روز افتاد با خبر است، مقایسه رفتاری طیف سیاسی اصلاح طلب و روزنامه ها و رسانه های وابسته به این طیف در سال 88 و اکنون در روز قدس سال 96 میتواند باعث روشنگری شود.

در روز قدس سال 88 رسانه های اصلاح طلب داخلی همسو با رسانه های معاند خارجی به بازتاب و پررنگ کردن حضور هواداران فتنه را در دستور کار خود داشت و در روز قدس سال 88 نیز انعکاس پر رنگ اتفاقی که برای دو مسئول کشور در این روز افتاد در دستور کار آنها قرار گرفت.

نگاهی به روزنامه های روز شنبه طیف سیاسی اصلاح طلب نشان می دهد که هماهنگی دقیقی میان آنها در انتشار و انعکاس یک اتفاق کوچک آنچه که در روز قدس افتاد وجود داشته است.

حال آن که در این روز تنها چند نفر از مردمی که مشخص نیست از کجا و از چه کس و کسانی خط گرفته و آن واکنش را نشان دادند، همین تعداد اندک با بزرگنمایی مبالغه آمیز در رسانه های طیف سیاسی اصلاحات روبرو می شود.

البته باز هم تأکید می شود که هر گونه بی احترامی و اهانت به رئیس جمهور و هر مسئول دیگری از سوی هر فرد و گروهی مذموم و غیر قابل قبول است، و البته حق اعتراض برای مردمی که مطالبه به حق هم دارند محفوظ است، اما به قاعده.

 

فرضیه سوم: منتقدین دولت

و سومین فرضیه ای که می توان به آن پرداخت تلاشی است که از سوی برخی عوامل در داخل و بیشتر در رسانه های خارجی می شود و آن انداختن گناه اقدام روز جمعه به گردن منتقدین دولت است.

شاید نامی از طیف سیاسی مقابل برده نمی شود، اما به آسانی می توان نیش و کنایه های گفته شده در رسانه های وابسته و از زبان برخی وابستگان دولت فهم کرد که روی خطاب آنها کجاست.

منتقدین دولت و طیف سیاسی اصولگرا هیچگاه و در هیچ شرایطی دست به چنین کاری نزده و نخواهد زد، چرا که آنقدر از عقلانیت سیاسی برخوردار است که بداند، هر چه از اینگونه اتفاقات برای دولت بیفتد باعث مظلوم نمایی او می شود.پس از سال ها کار سیاسی، ندانستن الفبای سیاست در اردوگاه اصولگرایان بعید به ئنظر می رسد.

اصولگرایان در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال 96 بلوغ سیاسی و عقلانیت خود را ثابت کردند و فهماندند که برای دستمالی قیصریه را به آتش نمی کشند.

هم اکنون هم باید در انتظار بود و دید که بررسی های قضایی موضوع به کجا می انجامد آنگاه می توان دقیق تر نظر داد.

 

فتنه اکبر(خیزش کفتاران در شمائل میش)

کنون اما فتنه دیگری از جنس «فتنه اکبر» در پیش است. برخلاف آنچه بسیاری می پندارند، زادگاه این فتنه، نه در انتخابات مجلس که در انتخابات خبرگان رهبری است. مهمترین هدف این فتنه اما مانند فتنه پیشین، تضعیف «ولایت فقیه» است، آن روز با استفاده از سمبل های اسلامیت نظام به جنگ جمهوریت رفتند و امروز با بهره گیری از سمبل های جمهوریت، اسلامیت نظام را هدف گرفته اند.

 

اکنون اما فتنه دیگری از جنس «فتنه اکبر» در پیش است. برخلاف آنچه بسیاری می پندارند، زادگاه این فتنه، نه در انتخابات مجلس که در انتخابات خبرگان رهبری است. مهمترین هدف این فتنه اما مانند فتنه پیشین، تضعیف «ولایت فقیه» است، آن روز با استفاده از سمبل های اسلامیت نظام به جنگ جمهوریت رفتند و امروز با بهره گیری از سمبل های جمهوریت، اسلامیت نظام را هدف گرفته اند. فتنه اکبر دیروز با شال سبز سادات و شعار الله اکبر روی بام ها و خطبه دشمن شاد کن در نماز جمعه به میدان آمده بود تا حضور 85 درصدی مردم پای صندوق آرا که حق الناس بود را از باب حق الاحزاب، به کام عده ای شیرین کند و اما فتنه اکبر امروز، با شعار لزوم نظارت بر رهبری و مقدم بودن عقل جمعی و شورای رهبری بر نظر یک فرد به میدان آمده است.

«نظارت بر رهبری»، کلمة حقٍ این روزهاست که مانند سال 88 از آن یُراد بها الباطل شده است. ظاهر این کلام حرف درستی است، مگر رهبری معصوم است که نظارت نخواهد؟ مگر این همه تاکید بر شورای نشده، پس چرا رهبری شورایی نباشد؟ این سخنِ در ظاهر زیبا اما از زبان کسانی مطرح می شود که روزگاری وقتی در نماز جمعه، شعار عده ای را می شنیدند که مخالفت با آنها را دشمنی با پیغمبر می دانستند، نه تنها در برابر این ادعای غلط، مخالفت نمی کردند بلکه در برابر این شعار نابجا لبخند هم می زدند و می گفتند: متشکریم! کسانی امروز از شورای رهبری سخن می گویند که روزگاری پروژه مادام العمری را در ریاست جمهوری خود دنبال می کردند!

 

خواسته یا ناخواسته، این سخن حق، مصداق تجربه ای است که پیش از این در تاریخ اسلام اندوخته شد، وقتی عده ای در دوره امیرالمومنین با شعار «لاحکم الا لله، حکومت فقط از خداست» به جنگ علی (ع) آمدند. آیا مگر حکومت فقط از آن خدا نبود؟ چرا بود اما چه شد که در حکمت 198 نهج البلاغه از زبان علی (ع) این مطالبه اجتماعی به حق، مذمت می شود که: وَ قَالَ (علیه السلام) لَمَّا سَمِعَ قَوْلَ الْخَوَارِجِ لاَ حُکْمَ إِلاَّ لِلَّهِ: کَلِمَهُ حَقٍّ یُرَادُ بِهَا بَاطِلٌ؛ وچون علی علیه السلام گفته خوارج را شنید که می گفتند حکومت جز از آن خدا نیست، فرمود: سخن حقّی است که با آن باطلی را دنبال می کنند. کمترین نتیجه این کلام حق، برای جریان باطل آن روز، این بود که اگر علی پس از رسول خدا بر ادعای خلافتش اصرار بورزد، باید او را غاصب بدانیم چون علی در حالی که خلافت از آن خداست، به دنبال خلافت است! این کمترین نتیجه بود. اما نیمه دیگر این فتنه آن وقت نتیجه می داد که «ایمان مردم» نسبت به علی، دچار تزلزل می شد و دیگر آن حرف شنوی را نسبت به او نداشتند چرا که علی را حاکمی می پنداشتند که خلافت از آن خدا را برای خود مطالبه می کند.

 

لشکر علی(ع) بر خلاف لشکر معاویه نه با حیله های عمروعاص برپا بود نه با پول انباشته شده از رانت های دولتی و شرکت های خصوصی بلکه تنها انگیزه یاران علی برای متفرق نشدن از دور او، ایمان و باور اصحابش به او بود و اگر در این ایمان، تزلزل و شبهه ای به وجود می آمد، نتیجه دیگری حاصل می شد که شد و خوارج با یک جمله به ظاهر صحیح، با یک جمله به حق و البته مؤدبانه، رسیدند به جایی که شمشیر بر علی کشیدند و او را حذف کردند. اسم رمز دیگر این فتنه اکبر، «شورای رهبری» است که دوباره بحث آن را به راه انداخته اند؛ مساله ای که خلاف نص صریح قانون اساسی است و مدعیان قانونگرایی

امروز به آن دامن می زنند. اگر خوشبین هم باشیم باید بگوییم، آنهایی که امروز شعار دوقلوی  لزوم «نظارت بر رهبری» و «شورای رهبری» را – درحالی که این نظارت وجود دارد و مطالبه همیشگی رهبری بوده است- به مهم ترین بحث روز تبدیل می کنند، ناخواسته این پیام را به ذهن جامعه منتقل می کنند که پس تاکنون نظارتی بر رهبری نبوده! پس شاید تصمیماتی که تا امروز در کلان کشور اتخاذ شده، غلط بوده؟ پس حتما تحمل این همه مشکلات به خاطر اصرار بر مقاومت در برابر خواسته های ظالمانه جریان سلطه، کار عبثی بوده که می توانست با یک نظارت بر تصمیمات رهبری، اینگونه نباشد! و…

اینجاست که باید فتنه این بار را هم «فتنه اکبر» نام نهاد همانطور که شش سال قبل، وقتی شعار مرگ بر اصل ولایت فقیه در چند خیابان تهران رونمایی شد، فتنه را «فتنه اکبر» دانستیم، بویژه که جماعت امروزی مدعی نظارت بر رهبری، پشت صحنه و حامی این شعار دیروز بودند و عده ای از همین جماعت نیز چشم شان را بر این هدف گیری بستند.

همه این فضاسازی ها در حالی است که قبل از همه در حرف و عمل، این رهبر معظم انقلاب بوده اند که بر خلاف سیره برخی مدعیان، در مجامع عمومی و خطبه های نماز جمعه، لزوم نظارت بر رهبری را در

حالی که ردای آن را بر تن داشتند، مطرح کردند. امام خامنه ای در جلسه پرسش و پاسخ دانشجویان دانشگاه امیرکبیر (1379/12/9) درباره نظارت بر رهبری فرمودند: «هیچ کس فوق نظارت نیست. خود رهبری هم فوق نظارت نیست، چه برسد به دستگاه‌های مرتبط با رهبری. بنابراین همه باید نظارت شوند. نظارت بر کسانی که حکومت می‌کنند، چون حکومت به طور طبیعی به معنای تجمع قدرت و ثروت است؛ یعنی اموال بیت‌المال و اقتدار اجتماعی و اقتدار سیاسی در دست بخشی از حکام است. برای این که امانت به خرج دهند و سوء استفاده نکنند و نفسشان طغیان نکند، یک کار لازم و واجب است و باید هم باشد.»

 

هم ایشان در خطبه های نماز عید فطر سال 1385 همین بحث را این‌گونه مطرح کردند: «کار مهم خبرگان در درجه اول، همین انتخاب رهبر است و در درجه‌ دوم، نظارت بر وضع رهبر موجود و حاضر که متوجه باشند و ببینند آیا صلاحیت‌ها در او باقی است؟ آیا علم او، تقوای او، مدیریت او، تدبیر او، خلوص او و صدق او باقی است؛ یا از حد نصاب پایین افتاده است؟ باید نظارت داشته باشند. این کار مهم مجلس خبرگان است.»

رهبر معظم انقلاب در بند هفتم پیام معروف هشت ماده ای خود به سران قوا درباره مبارزه با فساد اقتصادی فرموده اند: «در امر مبارزه با فساد نباید هیچ تبعیضى دیده شود. هیچکس و هیچ نهاد و دستگاهى نباید استثنا شود. هیچ شخص یا نهادى نمی تواند با عذر انتساب به اینجانب یا دیگر مسئولان کشور، خود را از حساب کشى معاف بشمارد. با فساد در هر جا و هر مسند باید برخورد یکسان صورت گیرد.» این در حالی است که مساله نظارت بر رهبری از سوی کسانی مطرح می شود که در برابر برخورد عادلانه دستگاه قضا با فساد اقتصادی اطرافیان و فرزندانشان، نه تنها جمهوری اسلامی را نظام ظالم و این کار را پدر سوخته بازی نامیدند و به انحاء گوناگون به مقابله با آن پرداختند و با اهرم های در اختیارشان تا آنجا که توانستند به قوه قضائیه فشار آوردند و حتی از توهین به آن هم نگذشتند.

از زاویه ای دیگر هم اگر به این موضوع نگاه کنیم، نه تنها اذعان اعضای کمیسیون نظارت بر رهبریِ مجلس خبرگان، مبنی بر حرکت صحیح سکاندار انقلاب خمینی، بلکه استمرار دوستی ها و دشمنی ها از سوی دوستان و دشمنان امام خمینی (ره) نسبت به جانشین ایشان، نشان می دهد که عملکرد رهبر معظم انقلاب منطبق بر آرمان های انقلاب اسلامی و در مسیر تقویت انقلاب اسلامی بوده است. بر خلاف عده ای که متأسفانه در کارنامه زندگی آنها شاهدیم که دشمنان خونی دیروز خمینی(ره) ، دوستان امروز آنها شده اند و دوستان جانی امام(ره) دیروز امام راحل، این روزها هیچ قرابتی بین خود و این جماعت نمی بینند.

راستش را بخواهید واقعیت داستان همان چیزی است که از زبان رهبری در ابتدای امسال و در جوار حرم رضوی بیان شد. مقام معظم رهبری در سخنان روز نخست سال 94 به وجود دو تفکر و دو جریان در درون کشور اشاره کردند: «دو جور نگاه به رونق اقتصادی و پیشرفت اقتصاد وجود دارد؛ یک نگاه می‌گوید که ما پیشرفت اقتصاد را باید از ظرفیّت‌های درون کشور و درون مردم تأمین کنیم. ظرفیّت‌های بسیار زیادی در کشور وجود دارد که از این ظرفیّت‌ها یا استفاده نشده است یا درست استفاده نشده است؛ از این ظرفیّت‌ها استفاده کنیم؛ [یعنی] اقتصاد درون‌زا؛ اقتصادی که مایه‌ خود و مادّه‌ خود را از درون کشور و از امکانات کشور و از توانایی‌های مردم خودمان به دست می‌آورد… نگاه دوّم به اقتصاد کشور با استفاده از کمک بیرون از مرزها است؛ می‌گوید سیاست خارجی‌مان را تغییر بدهیم تا اقتصاد ما درست بشود، با فلان مستکبر کنار بیاییم تا اقتصاد رونق پیدا کند، تحمیل قدرت‌های مستکبر را در بخش‌های گوناگون و مسائل گوناگون بپذیریم تا اقتصادمان رونق پیدا کند.»

قاعدتاً جریان دوم در بدنه تصمیم‌گیری کشور وجود دارد که رهبری انقلاب از آن سخن می‌گوید. جریانی که برای به کرسی نشاندن حرف خود تا به اینجا، همه آرمان های انقلاب خمینی را قربانی کرده است و تنها مانع برای رسیدن به آنچه به زعم خود درست می پندارد را «ولایت فقیه» با تفسیر امام خمینی و مصداق عینی و فعلی این ولایت، می داند که برای رفع این مانع به برداشت های دشمن پسند از مفهوم ولایت فقیه، روی آورده است و «فتنه اکبر» همین

 یکی از اساسی ترین پرسش هایی که ذهن تحلیل گران و پژوهش گران را به خود مشغول نموده؛

این سئوال است که تبار گروه های سلفی و تکفیری از چه کسانی منشا گرفته و مبانی عقیدتی اینان

بر چه مسائلی تکیه دارد؟ یادداشت زیر به صورت خلاصه به این سئوال پاسخ می دهد.

 

با ظهور و حضور تاثیرگذار گروه های سلفی و تکفیری در تحولات منطقه یکی از اساسی ترین پرسش هایی

که ذهن تحلیل گران و پژوهش گران را به خود مشغول نمود؛ این سئوال است که تبار گروه های سلفی

و تکفیری از چه کسانی منشا گرفته و مبانی عقیدتی اینان بر چه مسائلی تکیه دارد ؟ یادداشت زیر به صورت خلاصه به این سئوال پاسخ می دهد.

صفت «تکفیری» به فرد یا جریانی اطلاق می‌شود که دیگران را کافر و متهم به ارتداد می‌کند. این واژه

که در ادبیات سیاسی برای توصیف گروه‌های اسلامی رادیکال، افراطی و تروریستی اهل‌سنت بکار

گرفته می‌شود برخاسته از قرائت‌‌های مختلف سلفیِ وهابی است که مسلمانان را تنها به سبب آن

که با آنان هم‌عقیده نیستند (برخلاف معیارهای شرعی شناخته ‌شده) به کفر و خروج از دین متهم

می‌کنند. کافر خواندن مسلمانان و یا اصولاً مذاهب اسلامی، پیامدها و واکنش‌های عملی مهمی

در جوامع اسلامی دارد. بی‌گمان، در پس بسیاری از اقدامات تروریستی در کشورهای اسلامی فتاوای

تکفیری قرار دارد. در طول تاریخ اسلام، شاهدیم که یکی از زمینه های تکفیر، پیدایش و تطور مکاتب نص

گرا / ظاهرگرا است که برخی مسلمانان را دچار تعصب ناروا و عشق و علاقه کورکورانه کرد. سلفی‌گری

تکفیری که پدیده ای سخت و خشونت گرا است، از دل همین جنبش‌های ظاهرگرا برخاسته

است و مدعی انحصارطلبانه مسلمانی بوده و جز خود، همه را مشرک می خواند.

امروزه مهم‌ترین و مؤثرترین مبنای کلامی سلفیان جدید، الهام گرفتن از سلفیان گذشته و توسعه

معنایی و مصداقی کفر است. آنها به اندازه‌ای دایره کفر را گسترده‌اند که هر کسی غیر از خودشان

را در بر می‌گیرد. علت و منشأ این اختلاف نظر می‌تواند بعنوان مرحله نخست در سیر تحول تاریخی بحث

توحید و شرک و بدعت طرح شودکه برای روشنگری، گزارش کوتاهی از پیدایش تفکر تکفیر تا کنون در زیر ارائه می‌شود:

احمد بن حنبل:

(164-241) مرحله اول؛ دوره تکوین

دوره نخستین ظهور اسلام دوگرایش «اصحاب اثر» که درکنار حدیث و سنت افعال و ( بطور نسبی رأی و استنباط)،

آثار صحابه را نیز به عنوان منبع فهم اسلام می‌دانستند، و عقل‌گرایان «اصحاب رأی» که درکنار احادیث معتبر و

ثابت، مروج کاربرد موسع رأی در استنباط فقهی بودند، درتقابل هم قرار داشتند. با ظهور شافعی و گرایش به

وجودکثرت احادیث منقول از پیامبراکرم(ص) و امکان دسترسی به آن و مضیق کردن مفهوم سنت به قول،

فعل و تقریر پیامبر(ص) این جریان به اصحاب حدیث مشهور شد و این تفکر در آثار احمدابن حنبل تبلور

یافت و در تقابل با تفکر معتزله و اشاعره تا قرن هشتم ادامه داشت.

ابوعبدالله احمد بن محمدبن حنبل، با ایجاد شیوه نص‌گرائی و ظاهرگرایی و نوعی اخباری‌گری افراطی

، سبب شد که برخی متفکران حنبلی تفاوت میان اعمال مسلمین و اعمال مشرکین جاهلی را درک نکرده

و فقط با توجه به ظاهر، اعمال مسلمین را از مصادیق شرک خوانده و در نتیجه، سبب پیدایی یک تعریف

از شرک شوند که دایره شمول آن بسیاری از اعمال مسلمین را در برگیرد.

این نهضت فکری به همین‌جا پایان نیافت. نغمه‌های شوم اندیشه‌های نو پدید خشونت‌بار در باب توحید و شرک

در کشتزاری که احمدبن حنبل دانه‌های آن را پاشیده بود از سده چهارم، رو به جوانه‌زدن کرد. با ظهور ابومحمد بر ب

هاری (233ـ329 ) نخستین‌بار تحرکات درباره تخطئه اعمال مسلمانان درباره اولیاء خدا پس از مرگ، آغاز می‌شود.

وی عزاداری‌ها و روضه‌خوانی‌ها و مرثیه‌سرائی‌ها را به شدت انکار و تخطئه کرد و حتی از کشتن مرتکبان آن اعمال، خودداری نکرد.

ابن تیمیه:

(661ـ728) مرحله دوم؛ دوره تکامل

احمدبن عبدالحلیم ابن عبدالسلام ابن تیمیه حرانی مشهور به ابن تیمیه از بزرگترین و معروف‌ترین علمای

حنبلی در قرن هفتم و هشتم ه‍.ق است. وی که از اخلاف سخت‌گیر و چالش برانگیز سلفیان است را،

می‌توان نظریه‌پرداز و تحلیل‌گر و کامل کننده یک جریان فکری در باب توحید و شرک دانست که به مخالفت

با مذاهب و اعتقادات رایج مسلمانان عصر خود پرداخت و بسیاری از افراد وگروه ها و مذاهب آن زمان را تکفیر کرد.

او به صراحت درباره توحید و شرک، تحلیلی ارائه داد که در آن تفکیک بین توحید ربویی و توحید عبادی به طور کامل

صورت گرفت و چنین ابراز شد که هیچ‌گونه تلازمی بین اعتقاد به ربوبیت یا خالقیت با تحقق عبادت نیست.

ابن تیمیه فهم سلف را برتر، و بر فهم خلف ترجیح داد و فتاوای او با هیچ‌ یک از مذاهب حنبلی، شافعی، مالکی

و حنفی مطابقت نداشت. وی که خود از اصحاب حدیث بود، به نقد تفکر اشاعره که عقل را به خدمت اصحاب حدیث

آورده بودند پرداخت و نظریه بازگشت به دوران سلف را مطرح کرد و مکتب سلفیه برپایه این اندیشه بنیان نهاده شد.

 

ابن قیم جوزیه:

(691ـ751) مرحله سوم؛ دوره تنظیم

محمدابن ابی بکر ابن ایوب دمشقی معروف به ابن قیم از ملازمان ابن تیمیه و مروجان سرسخت عقاید وی

بوده و نظرات ابن تیمیه را ضابطه‌مند کرد و ساختار بخشید. ابن قیم جوزیه به پیروی از ابن تیمیه، سرسختانه

با علوم عقلی و فلسفی به مخالفت برخاست و قائلین به وحدت وجود، ازجمله ابن عربی را تکفیر ‌کرد.

به گواه تاریخ از قرن هشتم تا قرن12، تفکر ابن تیمیه به افول رفته است. هرچند در این سال‌ها گروهی

سعی در احیاء و تبیین آثار و افکار ابن تیمیه داشتند که در میان آنها محمدبن حیاه السندی و عبدالله بن

ابراهیم نجدی از استادان محمدبن عبدالوهاب را می توان نام برد.

محمد بن عبدالوهاب:

(1111-1206): مرحله چهارم؛ دوره تظاهر

قرن دوازدهم شاهد تظاهر عملی و افراطی یک جریان فکری طغیان‌گر بود که 11 قرن در زمینه فکری

حنبلیان مخفیانه ریشه دوانیده بود. محمدبن عبدالوهاب را می‌باید مجری طرح‌های پیشینیان نامید.

از نظر وی که پیرو و مبلغ اندیشه‌های ابن تیمیه و مجدد نظریه تکفیر است، شرک مسلمانان که

مرتکب اعمال به تعبیر وی شرک‌آمیز می‌شوند بسیار اشد و مهم تر از شرک مشرکین دوران جاهلیت است.

ابن عبدالوهاب از راه پیوستن به حاکم محلی درعیه (محمدبن سعود) و تحریک او برای تکفیر و قتل

مسلمانان، موجبات دل‌آزردگی بسیاری از مسلمانان در شهرهای مختلف حجاز و عراق و ایران و شامات

و هندوستان شد و تفرق و تشتت را حاکم کرد. در حمله‌های ویرانگر پیروان محمد بن عبدالوهاب به

شهرهای مکه، مدینه، کربلا، نجف و طائف، عالمان بسیاری کشته شدند و مقبره‌های امامان و اولیا

و صحابیان ویران شد. تفکر ابن عبدالوهاب در میان برخی از متفکران معاصر و جنبش های اسلامی مقبول افتاد

و براساس اندیشه وآراء وی و ابن تیمیه و حمایت انگلستان فرقه وهابیت شکل گرفت.

سلفیان معاصر: مرحله پنجم؛ دوره تکفیر

به دنبال فتح کامل سرزمین عربستان توسط عبدالعزیز معروف به ابن سعود (1319ق تا 1351ق )، یک رژیم

سیاسی مبتنی بر نظام پادشاهی در قالب قبیله‌ای و با تکیه بر اصول وهابیت در سرزمین حجاز استقرار یافت.

ابن‌سعود برای توسعه و تثبیت نیروی خود به ایجاد آبادی‌های وهابی دست زد و ساکنان آنها را که در حقیقت سازمانِ دینی

ـ نظامیِ وهابیان بود، اخوان‌التوحید یا برادران یکتاپرستی نامید و این حرکت را برای از بین بردن مظاهر شرک

وآنچه بدعت در دین بود، توصیف کرد و معنای بدعت را بسیارتوسعه داد.

حساسیت جدی سیاستگزاران سعودی در اجرای فرامین وهابیت باعث شد که این حرکت به صورت یک جنبش

سلفی اصلاحی همراه با مدافعان عربی این تفکر در جهان اسلام (مانند محب‌الدین خطیب، محمود شکری‌ آلوسی،

محمد رشید رضا) شناخته شود. از سوی دیگر هجوم گسترده استعمار غربی به جهان اسلام و انحطاط و عقب‌ماندگی

داخلی مسلمانان برخی از اقشار گوناگون جوامع مسلمان را به واکنش واداشت. آنان رهبران کنونی جهان اسلام را ب

ه دلیل تمکین در برابر صلیبیان،‌کمونیست‌ها یا صهیونیست‌ها مرتد دانسته و جاهلیت دنیوی و نوین آنان را خطرناک‌تر

از جاهلیت پیش از اسلام می خوانند. آنان تکفیر را همان نامشروع خواندن تبعیت از حاکمان و تعیین «کافران داخلی»

به عنوان اولین هدف جهادی که طاغوت را از میان برمی‌دارد، تعریف می‌کنند. ایده تکفیر در اندیشه گروه‌های سلفی

که عقاید ابن تیمیه و ابن عبدالوهاب را بازتاب می‌دهند، مفهومی بسیار مهمی است.

اما مبانی عقیدتی و بخشی از اصول اعتقادی جریان سلفی تکفیری معاصر به طور بسیار خلاصه و مجمل عبارتند از:

o  غیر از آنچه خود از اسلام  می فهمند، بقی? قرائت ها را خارج از دایره اسلام می‌دانند؛ گفته ها ، نظرات

و تفاسیر ارائه شده از سوی سایر مسلمانان را از مصادیق شرک دانسته و  در نتیجه آنها را جایز القتل و ریختن خون آنها را مباح می دانند.

o بیان عقاید اسلامی به نحوی که در عصر صحابه و تابعین پیامبراکرم(ص) مطرح می‌شد (ارجاع به سلف

و گذشتگان) اینان بر اساس همین اعتقاد یعنی ارجاع به سلف و گذشتگان در مواجهه با مظاهر تمدن نیز

برخورد منفعلانه و رویکرد مقابله ای و حتی افراطی دارند تا جایی که بعضا رفتارهایی تحجر مآبانه و سخت گیری هایی

افراطی در خصوص نحوه حضور زنان در جامعه و چهره مردان از خود نشان داده اند.

o خلیفه محوری( نقدناپذیر، غیرقابل عزل با قدرت بسیط) براساس اندیشه اهل سنت سلف؛ گروه های سلفی و تکفیری

خلیفه خود خوانده را جانشین بلامنازعه پیامبر و خدا روی زمین دانسته و هرگونه انتقاد و نقد خلیفه را از مصادیق کفر و مستحق مجازات مرگ می دانند.

o بی ‌اعتباری روش‌های عقلی و منطقی، نفی اندیشه‌ورزی و کفایت نصوص قرآن و احادیث خاص؛ اینان معتقدند

تمامی نیازهای بشری در نصوص آیات قرآنی درج شده است و با رجوع به ایات قران انسان از بکارگیری عقل و منطق فارغ شده واندیشه ورزی عملا کاری بیهوده است.

o توسل، شفاعت و زیارت امامان معصوم و… را مردود دانسته و موجب شرک می‌دانند. گروه های سلفی و ت

کفیری و بخصوص وهابیان به استناد به برخی از روایات جعلی و غیر معتبر حضور در قبرستان ها و مزار اموات

و هرگونه توسل و درخواست شفاعت از ارواح مردگان را رد و انکار کرده و بر این اساس رجوع شیعه به ارواح مطهر ائمه اطهار را از مصادیق شرک می دانند.

محقق:کیوان گیتی نژاد(حیدری)

سید یمانی

برخی روایات امامان معصوم علیهم السلام، به وقوع نهضتی اسلامی در آخرالزمان در یمن و قبل از ظهور امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف اشاره کرده‌اند که هدف آن، یاری آن حضرت و زمینه سازی ظهور مبارک ایشان است. برخی روایت‌ها بیانگر آن است که پرچم یمانی، هدایت بخش‌ترین پرچم‌ها است تا آنجا که بر ضرورت پیوستن و دفاع از آن، بیش از پرچم شرقی ایرانی (به رهبری خراسانی) تأکید شده است. قیام یمانی مقارن شورش سفیانی ـ اصلی‌ترین دشمن امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف ـ در ماه رجب و قبل از ظهور و محل آن نیز صنعا توصیف شده است. این قیام در روایات دارای ویژگی‌هایی است که به بیان آن‌ها می‌پردازیم:   از نشانه‌های حتمی ظهور امام صادق علیه السلام در سخنی به حتمی بودن قیام یمانی قبل از ظهور امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف اشاره کرده و فرموده است: قبل از قیام قائم، وقوع پنج علامت حتمی است: [خروج] یمانی، سفیانی، صیحه آسمانی، کشته شدن نفس زکیّه و فرو رفتن در بیداء.1   هم‌زمانی با سفیانی و خراسانی در حدیثی از امام رضا علیه السلام حرکت یمانی هم‌زمان با شورش سفیانی و خراسانی در یک سال، یک ماه و یک روز بیان شده است. حضرت فرموده است: خروج سفیانی، یمانی و خراسانی در یک سال، یک ماه و یک روز و ترتیب آن‌ها همچون رشته‌ی مهره‌ها پشت سر هم خواهد بود. سختی از هر سو پدید آید. وای بر کسی که با آن‌ها مخالفت و دشمنی کند.2 هدایت بخش‌ترین پرچم‌ها در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است: در میان درفش‌ها (پرچم‌ها)، هدایت‌گرتر از درفش یمانی وجود ندارد؛ چون درفش حق است و شما را به سوی صاحبتان دعوت می‌کن.3 شکننده چشم سفیانی امام صادق علیه السلام در حدیث دیگری ضمن اشاره به جایگاه قیام یمانی، از او به عنوان شکننده چشم سفیانی یاد کرده و فرموده است: سفیانی کجا خواهد بود؟ و حال آن که هنوز شکننده چشم او از صنعای یمن خروج نکرده است.4   جایز نبودن تخلف از او امام صادق علیه السلام در ادامه سخن ارزشمند خود فرموده است: وقتی یمانی قیام می‌کند، فروش اسلحه به مردم حرام است. پس به سوی او بشتابید که درفش او درفش هدایت است. بر هیچ مسلمانی سرپیچی از او جایز نیست و اگر کسی چنین کند، اهل آتش است؛ زیرا او مردم را به حق دعوت می‌کند.5   پیرو امام علی علیه السلام در روایتی آمده است: چون «طالب حق» خروج کرد، به امام صادق علیه السلام گفته شد: آیا امیدوارید این شخص یمانی باشد؟ حضرت فرمود: «خیر، یمانی پیرو علی است، در حالی که این شخص از آن حضرت بیزاری می‌جوید.6   ویژگی‌های قیام یمانی زمان و محل آغاز قیام در جمع بندی روایاتی که درباره یمانی سخن می‌گویند، دو دسته روایت در زمینه حرکت وی وجود دارد؛ به گونه‌ای که زمان مشترک آن، قبل از خروج سفیانی است. دست نخست این روایات، قیام وی را قبل از سفیانی می‌داند و دسته دوم، به قیام وی همراه با امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف تصریح دارد؛ چنان که در روایتی آمده است:... آن پرچم حقی است؛ زیرا به جانب صاحبتان فرا می‌خواند.7 در خصوص موقعیت جغرافیایی قیام یمانی به شهرهایی همچون: صنعا، عدن، کنده و منطقه ابین اشاره شده است.8 شاید منظور از نام‌های مختلف برای نقطه آغازین قیام، همانا تحدید پایتخت قیام باشد؛ چنانکه از ایران نیز با نام‌هایی همچون خراسان، قم، طالقان و... یاد شده است، اما بیشتر این روایات بر خراسان و قم متمرکز است.   رنگ و نشان پرچم یمانی در روایات مربوط به حرکت‌های سیاسی ـ نظامی عصر ظهور، نشانه‌های رایات و پرچم‌های هر حرکت بیان شده است تا مؤمنان در برخورد با این قیام‌ها و رهبران آن‌ها دچار اشتباه نشوند و در آن شرایط بسیار حساس تشخیص صحیح لازم را بدهند. در خصوص پرچم نهضت یمانی نیز از امام صادق علیه السلام چنین نقل شده است: یمانی از یمن با پرچم‌های سفید خروج می‌کند».9 از امام علی علیه السلام نیز چنین نقل شده است: [سفیانی] لشکری را به مدینه می‌فرستد ... در آن هنگام، مهدی و سپیدنشان از مدینه به مکه می‌گریزند10 که منظور از سپیدنشان، همان یمانی است. اهداف و مراحل قیام یمانی قیام یمانی به چند مرحله قابل تقسیم است: 1. اعلام همبستگی و هم پیمانی نظامی با قیام خراسانی. 2. دعوت و فراخوان یمانی به سوی مذهب حقه اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله: در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است که فرمود: « هنگامی که یمانی قیام کرد، به سوی او برخیز و بر هیچ مسلمانی جایز نیست که با او به مقابله برخیزد؛ زیرا هر کس چنان کند، از اهل دوزخ باشد؛ زیرا او به حق و راهی مستقیم فرا می‌خواند.11 منظور از دعوت به حق در سخنان اهل بیت علیهم السلام، دعوت به امامت است. 3. یاری رساندن به انقلاب امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف و فراخواندن به بیعت آن حضرت.   هم پیمانی یمانی و خراسانی در روایات بیانگر قیام یمانی، به هم پیمان شدن او با خراسانی و یاری رساندن او در برابر دشمنانش، اشاره شده است؛ هم چنانکه در روایتی آمده است: و خداوند عزوجل برای او ـ یعنی امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف ـ خراسان را می‌گشاید و اهل یمن از او اطاعت می‌کنند.12 در روایتی از امام علی علیه السلام درباره خصوصیات مشترک میان یمانی و خراسانی در جنگ دمشق و آزادسازی آن از سیطره سفیانی چنین آمده است: « و [سفیانی] به روش ستمکاران نخستین عمل می‌کند و خداوند از آسمان بر عملش خشم می‌گیرد، آنگاه جوانی را از مشرق که به اهل بیت پیامبر فرا می‌خواند، علیه او برمی انگیزاند. اینان اصحاب پرچم‌های سیاه هستند. خداوند به ایشان عزت اعطا و پیروزی را به رایشان نازل می‌فرماید؛ پس احدی با ایشان به نبرد نمی‌پردازد، مگر اینکه او را شکست می‌دهند و سپاه قحطانی [یمنی] به حرکت درمی آید... و جوان یمنی در پی نابود کردن حمّاز جزیره [سفیانی] است تا آنکه در دمشق فرود می‌آیند و آن را [در مدت زمانی] سریع‌تر از دریا فتح می‌کنند.13 پیوستن یمانی به امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف یمانی، چند ماه پس از قیام و نهضت خود در یمن، سرانجام به سرزمین حجاز می‌رود و پس از آشکار شدن امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف در میان گروه اندک یاران خویش در مدینه، در کنار آن بزرگوار قرار می‌گیرد. حرکت یمانی به همراه امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف از مدینه پس از آنکه سفیانی، لشکر خود را برای دستگیری امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف به مدینه می‌فرستد، یمانی همراه با امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه الشریف به مکه می‌رود؛ چنانکه در روایت امیرالمؤمنین علیه السلام نیز آمده است: سپاهی به مدینه فرستاده می‌شود. پس هر کس از آل محمد را که توانستند، می‌گیرند و مردان و زنان از بنی‌هاشم کشته می‌شوند. در آن هنگام، مهدی و سپیدنشان از مدینه به مکه می‌گریزند. پس گروهی در جستجوی آن دو فرستاده می‌شوند، در حالی که آن دو به حرم خدا و امنیت او رسیده‌اند.14   فرجام قیام یمانی در خصوص فرجام قیام یمانی موعود که از او با صفت منصور یاد شده، در روایاتی از امام صادق علیه السلام چنین نقل شده است: سفیانی با هر کسی که با او درگیر شود، چیره می‌شود، مگر یمانی. ... سپس یمانی را هدف قرار می‌دهد. پس یمانی برای دفع شر او به پا می‌خیزد و سفیانی در پی جنگ‌های فراوان و درگیری‌های سخت شکست می‌خورد و یمانی او را دنبال می‌کند. در نتیجه، جنگ‌ها و شکست های سفیانی زیاد می‌شود. پس یمانی، سفیانی و پسرش را کنار رود «لوّ» در میان اسیران می‌یابد و آن دو را تکه تکه می‌کند.  15 پی‌نوشت ها: 1. ارشاد مفید، ج2، ص279. 2. بحارالانوار، ج52، ص232. 3. بشارة الاسلام، ص 93. 4. معجم احادیث الامام المهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف، ج3، ص478. 5. بشارة الاسلام، ص 93. 6. بحارالانوار، ج 52، ص 75. 7. بحارالانوار، ج52، ص232. 8. رایات الهدی و الضّلال فی عصر الظّهور، ص101. 9. مختصر اثبات الرجعـة، ح 16. 10. ابن حماد، الفتن، ص 223، جزء 5، ح 877. 11. بحارالانوار، ج 52، ص 232. 12. یوسف شافعی، عقدالدّرر، ص90. 13. متقی هندی، کنزالعمال، ص14، ح3968. 14. الفتن، ص 223، جزء 5، ح 877. 15. مختصر اثبات الرجعـة، ح 16.